Với các nước phương Tây, mọi người nô nức vui
chơi ở nơi công cộng trong đêm giao thừa để chờ đón giây phút chuyển giao giữa
năm cũ và năm mới. Những quả bóng được thả rơi trong giây đầu tiên của năm mới,
pháo hoa bắn sáng rực đất trời, mọi người cùng nâng ly chúc tụng nhau trong
niềm vui mới.
Tết
Dương lịch đã có từ lâu đời, biến đổi qua nhiều thiên kỷ trong lịch sử tiến
hóa, mang dấu ấn lịch sử văn minh của con người và tồn tại đến ngày nay.
Hiện
nay thế giới đón Tết Dương lịch vào ngày 1 tháng Giêng. Trong 400 năm qua, rất
nhiều quốc gia đã chấp nhận ngày này là ngày New Year.
La Mã
là quốc gia đầu tiên chọn ngày 1 tháng Giêng làm ngày New Year trong năm đầu
tiên 153 trước Công nguyên. Trước đó, 25/3 là ngày xuân phân (vernal equinox)
được chọn là ngày đầu năm. Ngày năm mới này đã được đa số những quốc gia Cơ đốc
giáo ở châu Âu chấp nhận (khoảng thời Trung cổ 1.100-1.400 trước Công nguyên).
Trải
qua một thời gian khá lâu những quốc gia này mới chấp nhận sự thay đổi ngày
tháng cho New Year bởi vì đầu óc cố hữu của họ. Với ngày tháng tính toán cho
New Year không được phổ thông như những phong tục đang được bảo giữ, nó cũng
không phải là thời điểm hoa màu hay những vụ mùa đặc biệt gắn liền với ngày
tháng đó. Cho nên người ta nghĩ đây chỉ là một ngày bình thường sau mùa bầu cử,
sau thời gian các đại biểu trúng cử bắt đầu nhận nhiệm vụ mới trong chính quyền
Đế quốc La Mã mà thôi.
Muốn
thay đổi ngày tháng New Year đã có từ trước là một việc làm to lớn đầy khó khăn
cho việc tính toán làm Lịch.
Thời
Đế quốc La Mã, sự thay đổi ngày tháng cho năm mới của họ đã tính ngược lại ba
tháng tới tháng Giêng (tức là tháng Ba trở thành tháng Giêng). Do không có qui
tắc nào của Lịch, trước đây nguyên gốc tháng 9, 10, 11, 12 đã đổi thành 7, 8,
9, 10 rồi xếp theo tuần tự.
Thời
gian sau này các vị Hoàng đế La Mã của mỗi chính thể đã đặt tên mới cho các
tháng, ví dụ như tháng Chín gọi là “Germanucus”, “Antonius” và “Tacitus”, tháng
11 có tên khác là “Domitianus”, “Faustinus” và “Romanus”.
Những
sự bất tiện đó đã thúc đẩy vua Julius Caesar thiết lập nên bộ Lịch mới. Lịch
này được phát minh bởi nhà Thiên văn học người Hy Lạp Alexandria (tính hệ thống
thời gian cho Lịch theo mặt trời). Caesar muốn thay đổi ngày đầu năm từ ngày 1
tháng Giêng mà ông cho là hợp lý nhất, sẽ phù hợp với một trong những điểm chí
(Solstices) hay điểm phân (Equinoxes) và tiết khí.
Để
tưởng nhớ tới ông, Thượng nghị viện đã dùng tháng sinh nhật của ông (Quintilis)
đổi tên thành tháng Bảy (July). Đến đời cháu của vua Caesar là Hoàng đế
Augustus cũng có một tưởng thưởng danh dự tương tự để trao tặng cho ông được
đổi tên Sextilis thành tháng 8 “August” , vì ông có công sửa sai trong sự tính
toán của năm nhuận.
Lịch
này không có những sửa đổi quan trọng nào cho đến năm 1582 khi Giáo hoàng
Gregory XII nhậm chức, ông đã hợp nhất phương pháp tính Lịch hiện đại để phân
chia tháng năm. Giáo hoàng sửa đổi và xác nhận ngày của năm mới là ngày 1 tháng
Giêng bất chấp mọi chống đối của các hiệp hội tín đồ Cơ đốc giáo.
Những
quốc gia Công giáo tiếp nhận ngày “New Year” sớm nhất, sau đó đến các nước theo
đạo Tin lành, Đức chấp nhận ngày “New Year” năm 1700, Anh (1752) và Thụy Điển
(1753).
Những
nước phương Đông ảnh hưởng của nhiều tôn giáo như Hindus, đạo Lão, Phật giáo,
Hồi giáo nhưng họ cũng dùng lịch giống Cơ đốc giáo. Nhật Bản chấp nhận ngày
“New Year” Dương lịch vào năm 1873 và Trung Quốc (1912).
Những
tôn giáo dòng chính thống của phương Đông cũng nhận ngày Tết Dương lịch muộn
hơn vào năm 1924 và 1927. Nước Nga chấp nhận nó trong hai lần, lần đầu tiên năm
1918 và lần thứ hai 1924.
Các
quốc gia như: Bulgaria , Cyprus , Egypt ,
Greece , Poland , Romania ,
Syria và Turkey đều ăn
Tết vào ngày 01 tháng Giêng.
Người
Trung Hoa tính theo hệ thống quay của mặt trăng cho nên ngày New Year đều rơi
vào tháng bắt đầu có trăng khoảng trước bốn hay tám tuần khi mùa xuân đến. Ngày
chính xác có thể vào khoảng giữa ngày 21 tháng Giêng hay ngày 21 tháng Hai của
lịch “Gregorian Calendar”. Lịch Trung Hoa thiết lập không giống như lịch
“Gregorian Calendar”, bởi vì phạm vi của mùa thay đổi. Và mỗi năm có một ký
hiệu tượng trưng với 12 con Giáp theo qui tắc Ngũ hành với chu kỳ 60 năm.
Tết
Nguyên đán ở Việt Nam
từ xưa cũng theo Lịch Trung Hoa.
T.T. (Tổng hợp)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét